چرا دندان های شیری مهم هستند؟
بسیاری از والدین تصور می کنند چون دندان های شیری موقتی هستند، مراقبت از آنها ضرورتی ندارد. اما این باور کاملاً غلط است! پوسیدگی دندان های شیری می تواند باعث:
– درد شدید و عفونت
– مشکلات تغذیه و رشد کودک
– کج درآمدن دندان های دائمی
– کاهش اعتماد به نفس در سنین پایین شود.
در این مقاله، به بررسی علل پوسیدگی، روش های پیشگیری و درمان های بدون درد برای کودکان می پردازیم.
بخش اول: علل اصلی پوسیدگی دندان در کودکان
1. شیر شبانه و بطری
– باقی ماندن شیر (خصوصاً شیر خشک) روی دندان ها در طول شب
– ایجاد “پوسیدگی بطری” که معمولاً دندان های جلو را از بین می برد
2. رژیم غذایی نامناسب
– مصرف زیاد آب نبات، شکلات، شیرینی و نوشابه
– نوشیدنی های اسیدی مانند آبمیوه های صنعتی
3. مسواک نزدن کافی
– کودکان زیر ۶ سال نمی توانند به تنهایی مسواک بزنند
– استفاده نکردن از نخ دندان برای تمیز کردن بین دندان ها
4. انتقال باکتری از والدین
– بوسیدن کودک یا تست کردن غذای او با قاشق مشترک
– باکتری های پوسیدگی زا (مانند استرپتوکوک موتانس) از دهان والدین منتقل می شوند
بخش دوم: روش های پیشگیری از پوسیدگی
1. فلورایدتراپی (محافظت ۶ ماهه)
– چه کار می کند؟
– تقویت مینای دندان
– کاهش ۳۰-۵۰٪ پوسیدگی
– چطور انجام می شود؟
– ژل یا وارنیش فلوراید توسط دندانپزشک روی دندان ها زده می شود
– فقط ۵ دقیقه زمان می برد
– باقی ماندن شیر (خصوصاً شیر خشک) روی دندان ها در طول شب
– ایجاد “پوسیدگی بطری” که معمولاً دندان های جلو را از بین می برد
– مصرف زیاد آب نبات، شکلات، شیرینی و نوشابه
– نوشیدنی های اسیدی مانند آبمیوه های صنعتی
– کودکان زیر ۶ سال نمی توانند به تنهایی مسواک بزنند
– استفاده نکردن از نخ دندان برای تمیز کردن بین دندان ها
– بوسیدن کودک یا تست کردن غذای او با قاشق مشترک
– باکتری های پوسیدگی زا (مانند استرپتوکوک موتانس) از دهان والدین منتقل می شوند
– چه کار می کند؟
– تقویت مینای دندان
– کاهش ۳۰-۵۰٪ پوسیدگی
– چطور انجام می شود؟
– ژل یا وارنیش فلوراید توسط دندانپزشک روی دندان ها زده می شود
– فقط ۵ دقیقه زمان می برد
2. فیشور سیلانت (شیارپوش)
– برای چه دندان هایی؟
– دندان های آسیاب شیری و دائمی
– چطور عمل می کند؟
– پر کردن شیارهای عمیق دندان با مواد مخصوص
– جلوگیری از تجمع غذا و باکتری
– ماندگاری: ۲-۴ سال
3. آموزش مسواک زدن صحیح
– برای کودکان زیر ۳ سال:
– استفاده از مسواک انگشتی یا مسواک نرم
– خمیردندان به اندازه دانه برنج (با فلوراید کم)
– کودکان ۳-۶ سال:
– مسواک زدن با نظارت والدین
– خمیردندان به اندازه نخود
4. تغییر عادات غذایی
– جایگزین کردن میوه های تازه به جای آبمیوه
– محدود کردن شیرینی ها به وعده های اصلی (نه میان وعده)
– استفاده از پنیر و آجیل به عنوان میان وعده مفید
بخش سوم: درمان های بدون درد برای کودکان
1. ترمیم با کامپوزیت رنگی
– موارد استفاده: پوسیدگی های کوچک
– ویژگی ها:
– همرنگ دندان
– بدون نیاز به تزریق بی حسی در موارد سطحی
2. روکش استیل ضد زنگ (SS Crown)
– برای چه مواردی؟
– دندان های شدیداً پوسیده
– پس از عصب کشی دندان شیری
– مزایا:
– محافظت کامل تا زمان افتادن دندان
3. عصب کشی دندان شیری (Pulpotomy)
– وقتی لازم است:
– وقتی پوسیدگی به عصب رسیده ولی دندان نیاز به حفظ دارد
– تفاوت با بزرگسالان:
– فقط بخشی از عصب برداشته می شود
– درمان در یک جلسه
4. آرام بخشی و بیهوشی برای کودکان مضطرب
– نیتروس اکساید (گاز خنده): آرام بخش سبک
– بیهوشی عمومی: برای کودکان کم سن یا با نیازهای ویژه
– برای کودکان زیر ۳ سال:
– استفاده از مسواک انگشتی یا مسواک نرم
– خمیردندان به اندازه دانه برنج (با فلوراید کم)
– کودکان ۳-۶ سال:
– مسواک زدن با نظارت والدین
– خمیردندان به اندازه نخود
– جایگزین کردن میوه های تازه به جای آبمیوه
– محدود کردن شیرینی ها به وعده های اصلی (نه میان وعده)
– استفاده از پنیر و آجیل به عنوان میان وعده مفید
– موارد استفاده: پوسیدگی های کوچک
– ویژگی ها:
– همرنگ دندان
– بدون نیاز به تزریق بی حسی در موارد سطحی
– برای چه مواردی؟
– دندان های شدیداً پوسیده
– پس از عصب کشی دندان شیری
– مزایا:
– محافظت کامل تا زمان افتادن دندان
– وقتی لازم است:
– وقتی پوسیدگی به عصب رسیده ولی دندان نیاز به حفظ دارد
– تفاوت با بزرگسالان:
– فقط بخشی از عصب برداشته می شود
– درمان در یک جلسه
– نیتروس اکساید (گاز خنده): آرام بخش سبک
– بیهوشی عمومی: برای کودکان کم سن یا با نیازهای ویژه
بخش چهارم: سوالات متداول والدین
1. آیا پوسیدگی دندان شیری به دندان دائمی آسیب می زند؟
بله! عفونت می تواند به جوانه دندان دائمی زیرین آسیب بزند.
2. از چه سنی کودک را به دندانپزشکی ببریم؟
اولین معاینه باید پیش از یک سالگی یا با رویش اولین دندان باشد.
3. آیا دندان شیری پوسیده را باید کشید؟
نه همیشه! اگر زمان افتادن آن نزدیک نباشد، حفظ دندان با روکش بهتر است تا فضا برای دندان دائمی حفظ شود.
4. هزینه های درمان چقدر است؟
– معاینه: رایگان تا ۳۰۰ هزار تومان
– ترمیم ساده: ۱-۱.۵ میلیون تومان
– عصب کشی شیری: ۲-۳ میلیون تومان
نتیجه گیری: لبخند سالم = کودک سالم
پوسیدگی دندان کودکان قابل پیشگیری است! با اقدامات ساده ای مانند:
✅ مسواک زدن منظم تحت نظارت
✅ فلورایدتراپی هر ۶ ماه
✅ کاهش مصرف شیرینی جات
می توانید از درد و هزینه های سنگین درمان جلوگیری کنید.
توصیه آخر:
حتی اگر فکر می کنید دندان های کودک شما سالم است، حداقل سالی دو بار برای معاینه به دندانپزشک اطفال مراجعه کنید. پیشگیری همیشه آسان تر و کم هزینه تر از درمان است!
بله! عفونت می تواند به جوانه دندان دائمی زیرین آسیب بزند.
اولین معاینه باید پیش از یک سالگی یا با رویش اولین دندان باشد.
نه همیشه! اگر زمان افتادن آن نزدیک نباشد، حفظ دندان با روکش بهتر است تا فضا برای دندان دائمی حفظ شود.
– معاینه: رایگان تا ۳۰۰ هزار تومان
– ترمیم ساده: ۱-۱.۵ میلیون تومان
– عصب کشی شیری: ۲-۳ میلیون تومان
پوسیدگی دندان کودکان قابل پیشگیری است! با اقدامات ساده ای مانند:
✅ مسواک زدن منظم تحت نظارت
✅ فلورایدتراپی هر ۶ ماه
✅ کاهش مصرف شیرینی جات
می توانید از درد و هزینه های سنگین درمان جلوگیری کنید.
حتی اگر فکر می کنید دندان های کودک شما سالم است، حداقل سالی دو بار برای معاینه به دندانپزشک اطفال مراجعه کنید. پیشگیری همیشه آسان تر و کم هزینه تر از درمان است!
